Kunstwerken maken, menselijke gesprekken voeren, muziek componeren, bedrijfsprocessen optimaliseren; er lijkt weinig wat artificial intelligence niet kan. De opmars van zelflerende systemen – die in de toekomst alleen maar slimmer worden – kan ook voor ondernemers een uitkomst zijn. Want constructieve inzet van al deze technologische ontwikkelingen biedt kansen. Daar zijn verschillende partijen uit ons eigen netwerk nu al het onomstotelijke bewijs van.
De ene ondernemer gebruikt enkel zo nu en dan ChatGPT voor het schrijven van teksten of het inwinnen van informatie. Andere bedrijven zouden zonder de inzet van kunstmatige intelligentie simpelweg niet bestaan. Met een brede waaier aan mogelijkheden gebeurt ook in onze omgeving van alles op AI-gebied. Wij spraken twee ondernemers die het inzetten binnen hun mkb-bedrijf. Niet omdat het moet, maar omdat het kan. Zij vertellen over hun innovaties en achterliggende beweegredenen, opdat anderen er inspiratie uit kunnen halen.
Dementie-applicatie
In de gemeente Hilvarenbeek staat ‘De Gelukshoeve’; een dagbeleving, kleinschalige woonvoorziening en hulp aan huis voor mensen met dementie. Een van de gezichten achter het maatschappelijke initiatief is Peter Spijkers; ondernemer en tevens eigenaar van onder meer een tandartsenpraktijk en een kindertherapiepraktijk in Tilburg. “Ik ben zelf geen zorgverlener; ik ben wetenschappelijk geschoold. Maar inmiddels heb ik wel flink wat ervaring in de zorgbranche opgedaan. Mijn mening? Alle repeterende taken moet je zo veel mogelijk automatiseren. Niet met de gedachte om mensen weg te bezuinigen. Nee, om de tijd van je mensen te sparen, zodat ze die vervolgens kunnen steken in zaken die nuttig en zinvol zijn. Handelingen die enkel mensen kunnen doen.”
De wetenschappelijke achtergrond van deze De Beer-relatie maakt naar zijn zeggen dat hij zich niet focust op het oplossen van problemen. “Ik kijk of ik vanuit de oorzaak iets helpends kan bedenken.” Zo ging het ook met de AI-gedreven chatbot op www.Alzheimer.App, die hij eind 2024 lanceerde. “Familie en vrienden van mensen met dementie, maar ook personen die professioneel met alzheimer bezig zijn en het in het heetst van de strijd even niet meer weten, kunnen een probleem of vraag voorleggen. De specifiek op onze methodieken getrainde chatbot geeft vervolgens advies. De dementie verdwijnt er natuurlijk niet mee, maar je kunt wel 24/7 ondersteuning krijgen.” Achter de schermen traint hij het systeem aldoor, en de gestelde vragen helpen de antwoorden die Alzheimer.App geeft steeds verder te verbeteren. “Maar gebruikers zijn nu al laaiend enthousiast.”
Helpend bij acceptatie
“Laatst bijvoorbeeld”, zo geeft de ondernemer aan. “Een dochter die het vreselijk moeilijk vond dat haar moeder haar niet meer herkende, wilde weten: wat te doen? Via de app kwam ze erachter dat mensen met dementie in omgekeerde volgorde al hun levensfases weer doorlopen. En haar moeder was op dat moment al zo ver terug dat haar dochter voor haar simpelweg nog niet bestond. Als de dame in kwestie dat eerder had begrepen, dan had ze zich die pijnlijke momenten van ‘mam, ik ben het’ en toch amper herkenning bespeuren kunnen besparen. Goede uitleg kan ontzettend helpend zijn.”
Het moet gezegd: voor Peter was de ontwikkeling van de app een soort hobby. “Ik ben toch gewoon een beetje een Whizzkid. Om die reden heb ik er ook bewust zo’n 1,5 jaar lang mee gewacht. Toen ik dit bedacht, waren de meeste mensen nog lang niet klaar voor zo’n op AI gebaseerde app. Het was nog een veel te onbekend fenomeen, en de angst voor de negatieve kanten ervan was te groot.” Toch moet ook de minder technologisch onderlegde ondernemer ermee experimenteren, zo vindt hij. “Het is totaal geen rocket science. Dus begin gewoon zelf of huur iemand in. Ben je een beetje handig, dan kom je in een middag al een heel eind. En heb je een idee, maar weet je echt niet waar te beginnen? Vraag dan eens aan ChatGPT om je stap voor stap te helpen bij je plan. Want heb je een idee zoals het mijne en laat je het te lang liggen? Over twee jaar is het door iemand anders bedacht en opgebruikt. Dat zou zonde zijn.”
AI-analyses in de accountancy
Een andere ondernemer uit het De Beer-netwerk die al AI binnen zijn bedrijfsmuren gebruikt is Ernst Albers, medeoprichter van SoliTrust. Met zijn onderneming voert hij data-analyses voor accountantskantoren uit. Aan de hand van een gestandaardiseerd datamodel zorgt hij dat alle bevindingen in uniforme, overzichtelijke rapportages worden gegoten. Dit ongeacht de gehanteerde registratiepakketten of de branche waarop de data betrekking hebben. Zo kan de accountant in kwestie beter en sneller controleren. “Efficiënter en leuker dus. Voor de accountant, omdat die zijn of haar kennis voor de bijzonderheden kan inzetten. En voor klanten van de accountantskantoren, omdat ze diepgaandere vragen krijgen en dus weten: dit is van toegevoegde waarde.”
Dat verregaand standaardiseren van de gebruikte rekenmodellen maakt het trainen van AI-modellen binnen SoliTrust heel goed mogelijk, zo stelt Ernst desgevraagd. “Daar zijn we dan ook drukdoende mee. We zijn bijvoorbeeld een jaar of drie geleden een model gaan trainen, waarmee we analyseren of de betalingen van debiteuren correct verlopen. Ter illustratie: ben je bakker, dan verkoop je brood en betaalt de klant meteen. Maar ben je de meelleverancier van die bakker, dan lever je het product, stuur je een factuur en krijg je pas later je geld. Lever je aan het einde van het jaar, heb je de facturen al gestuurd maar je geld nog niet binnen, dan kan dat rond de jaarwisseling een aardig grote post opleveren. En je moet dan wel zekerheid hebben dat het geld binnenkomt.”
Om die ‘afloop van debiteuren’ kloppend te krijgen, bouwden Ernst en zijn collega’s een AI-algoritme dat alle bankontvangsten na 1 januari met de openstaande facturen van december combineert. “Dat scheelt de accountant ontzettend veel werk, zeker als de in het voorbeeld genoemde meelleverancier bijvoorbeeld meerdere leveringen per week aan de bakker deed. Combinaties maken kan dan immers erg lastig zijn vanwege onduidelijkheid over welke betaling precies bij welke levering hoort.”
Geen doel, maar een middel
Een andere AI-toepassing die Ernst inzet binnen zijn bedrijf? “Wij hebben een model gebouwd dat de kwaliteit van bestuursverslagen controleert. Er zijn eisen waaraan die documenten moeten voldoen, en met AI toetsen we of dat ook daadwerkelijk zo is. Nóg mooier: we kunnen de tekst zelfs aan de cijfers koppelen en bekijken zo of het allemaal met elkaar klopt. Of er bijvoorbeeld niet een heel rooskleurige situatie wordt beschreven, maar uit de data iets anders blijkt.”
Ja, kunstmatige intelligentie maakt het werk van accountants op een aantal fronten gemakkelijker en zelfs interessanter. Toch is de ondernemer niet per definitie fan van zo veel mogelijk AI implementeren in je bedrijf. “Mijn visie: je moet goed kijken waar het proces inefficiënt is het daarvoor inzetten. Maar geen AI ‘gebruiken om het te gebruiken’, noch iets wat gewoon altijd goed gewerkt heeft helemaal omgooien. AI moet een middel zijn, geen doel op zich.” Daarnaast raadt hij ook aan met kleine stappen te beginnen: “Je hoeft echt niet van de ene op de andere dag helemaal AI-gestuurd te gaan. De winst kan ‘m ook in kleine aanpassingen zitten.”
Choose your battles
En soms? Soms zijn zaken misschien beter anders op te lossen, zo geeft Ernst aan. Ook geen schande, legt hij uit. “Zo bouwden we ooit een AI-model waarmee we informatie van inkoopfacturen af konden lezen. Dat model was goed getraind en deed wat het moest doen. Maar in de praktijk bleken veel kantoren nog met ordners vol fysieke facturen te werken. Papieren met perforatiegaatjes door de teksten heen, waarop klanten met pen aantekeningen door de cijfers zetten. Of documenten die schuin ingescand werden met scanners uit het jaar kruik. Dan kan AI zijn werk niet doen, simpelweg omdat je een tekstherkenningsprobleem hebt. We zijn dan ook met dat model gestopt. En tot op de dag van vandaag komt artificial intelligence er met zo’n factuur van toen niet uit. Ach…choose your battles.” Wil je als bedrijf in zo’n geval toch winst behalen? “Stop dan met het inscannen van papieren en ga digitaal. Vraag je leveranciers om via een gestandaardiseerd format aan te leveren. Dan zet je – ook zonder de inzet van AI – echt al stappen vooruit.”
De toekomst is nu
Vooral met AI aan de slag gaan dus, is de conclusie van de heren. Zo nodig stap voor stap. Daarnaast niet veranderen om te veranderen, maar kunstmatige intelligentie enkel inzetten als er écht winst mee te behalen valt. En waar te beginnen? Peter zei het al: vraag diezelfde AI gewoon eens hoe en wat…
