De Gelukshoeve biedt een thuis voor mensen met dementie, de mantelzorgers en begeleiders. Dit thuis bieden zij in de vorm van dag-beleving en woonvoorziening. Door het bieden van een huiselijke, rustgevende en natuurlijke omgeving in Baarschot, gemeente Hilvarenbeek, besteden zij échte aandacht aan mensen met dementie. Het creëren van een thuisgevoel met een echt democratische, zelfsturende organisatie: dat is waar zij naar streven. In dit interview spreken we met initiatiefnemers Peter Spijkers en Judith Teurlings.
Al vijftien jaar succesvolle collega’s en initiatiefnemers
Peter Spijkers (drs. ing.) is een ondernemer in hart en nieren. Met een achtergrond in Technische Bedrijfskunde en Organisatie Wetenschappen is hij sinds zijn negentiende al bezig met het ondernemerschap. Inmiddels heeft hij verschillende organisaties onder zijn hoede en is hij actief betrokken bij burgerparticipatie trajecten. Peter heeft een duidelijke visie op het ondernemerschap: hij gelooft in de kracht van mensen. Peter: “Ik geloof niet in management of directie, maar juist in de kracht van mensen die hun eigen ding kunnen doen. Daarom wil ik mijn organisaties altijd zo plat mogelijk houden. Ik geloof erin dat als je juiste mensen in dienst hebt, ze geen aansturing nodig hebben. Natuurlijk moet je de medewerkers altijd een facilitaire schil bieden, maar meer dan dat is er naar mijn mening ook niet nodig. Die visie deelt Judith gelukkig met mij. Judith is de eerste collega die ik ooit in dienst nam, zo’n vijftien jaar geleden.”
Judith Teurlings startte de samenwerking met Peter als kwaliteitsmanager. Zij hielp bij het implementeren van een kwaliteitssysteem in verschillende organisaties. Toen Peter een tandartspraktijk begon voor mensen met een angst voor de tandarts, besloot Judith haar rol als kwaliteitsmanager achter te laten en het nieuwe avontuur met Peter aan te gaan. “Ik ben altijd wel in voor verandering en een nieuwe uitdaging”, vertelt Judith. “Daarom kunnen Peter en ik ook zo goed samenwerken. Ik krijg de ruimte om mezelf op verschillende vlakken te ontwikkelen. Zo heb ik geholpen bij het opzetten van een re-integratiebureau, ben ik tien jaar actief betrokken geweest bij de tandartspraktijken en is uiteindelijk het idee voor De Gelukshoeve geboren.”
De wens voor een zorgboerderij voor mensen met dementie
Na tien jaar succesvol aan de tandartspraktijken te hebben gebouwd, werd het voor Peter en Judith tijd voor een nieuwe uitdaging. Vanuit Peter kreeg Judith de kans om met een idee voor een nieuw initiatief te komen. Al snel kwam zij met het idee om een zorgboerderij voor mensen met dementie te starten. Judith: “Een aantal jaar geleden zag ik op televisie het programma ‘Ouderenlandgoed Grootenhout’. Het televisieprogramma gaat over de zorgboerderij Grootenhout, waar op een unieke manier voor mensen met dementie wordt gezorgd. Dit heeft mij altijd getriggerd. Toen ik de ruimte kreeg om een nieuw concept te bedenken, had ik gelijk de wens om zelf een zorgboerderij te starten. Ik zag namelijk vaak in mijn omgeving dat er behoefte was aan een thuis voor mensen met dementie. Ik liet het programma zien aan Peter, waarna de eerste stappen al snel werden gezet. Hij begreep de noodzaak en mijn wens volledig.”
Peter: “Na het kijken van het televisieprogramma zag ik gelijk dat we met dit initiatief iets moois zouden kunnen doen. Met een zorgboerderij kun je maatschappelijk een impact maken. In het televisieprogramma hebben de oprichters van Ouderenlandgoed Grootenhout volledig de organisatie vanuit hun eigen visie opgebouwd. Zij hebben gekeken naar hoe de wereld er idealiter uit zou zien. Dat raakte mij persoonlijk. Die manier van denken sprak mij zo aan, dat ik niet lang over het voorstel van Judith hoefde na te denken. Een zorgboerderij voor ouderen met dementie zou er komen.”
Van een concept naar de uitwerking van De Gelukshoeve
Het concept ontwikkelen is een eerste stap, maar de uitwerking hiervan is een tweede. Met de nodige ervaring en het netwerk van Peter en Judith kwamen ze al een heel eind. De kennis was in huis en aan enthousiasme geen gebrek. Helaas was het vinden van een geschikte locatie lastiger dan gedacht. Keer op keer liepen zij tegen wet- en regelgeving aan. Peter: “Het vinden van een locatie leek in eerste instantie niet moeilijk. Al vrij snel na het startsein vonden we een mooie plek in Oirschot. Uiteindelijk werd besloten vanuit de toenmalige eigenaar dat het pand een ander doeleinde kreeg. Daarna vonden we een locatie in Alphen. Helaas liepen we daar tegen veel wet- en regelgeving aan, waardoor we na anderhalf jaar wederom besloten om opzoek te gaan naar een nieuwe locatie. Uiteindelijk vonden we een derde locatie in Loon op Zand. Ook daar zat het niet mee met de wet- en regelgeving. Iedereen zag het belang van ons initiatief, maar door alle wetgeving en verschillende regels kregen we keer op keer geen groen licht. Na tweeënhalf jaar werkt dat toch wel wat frustrerend.” “Vooral vanuit de omgeving ontvingen we vaak vragen hoe dit vol te houden was”, vult Judith aan. “We zijn zeer positief van aard en geloofden in ons concept, maar telkens die negativiteit en lange processen is zeker niet makkelijk.”
Gelukkig is na een lange zoektocht dit jaar eindelijk een passende locatie gevonden. De verbouwing van de zorgboerderij in Baarschot is in volle gang. Peter: “Uiteindelijk hebben we na een zoektocht van tweeënhalf jaar gelukkig deze prachtige locatie in Baarschot gevonden. Natuurlijk hebben we ook hier te maken met wet- en regelgeving. Uiteindelijk zijn we daar samen met de gemeente goed uitgekomen, waardoor we nu na drie jaar aan de slag kunnen met onze locatie en De Gelukshoeve tot uitvoering kunnen brengen.”
Zorgen vanuit het belangen van de mensen
Over de organisatiestructuur en de uitwerking van De Gelukshoeve is goed nagedacht. Peter: “Bij alle stappen die we hebben gezet, vragen we onszelf steeds af wat het doel van hetgeen is. Draagt het bij aan het geluk van mensen of aan een betere zorg? Dan kunnen we hetgeen doorvoeren. Draagt het niet bij aan een van de factoren, dan moet je het idee over boord gooien. Met deze visie hebben we uiteindelijk ook ons eigen organogram ontwikkeld. Dit organogram is opgebouwd uit overlappende cirkels waarin de mensen met dementie centraal staan. Bij De Gelukshoeve bouwen we aan een democratische, zelfsturende organisatie zonder management en directie.”
Judith: “Bij De Gelukshoeve staan twee mensen centraal in de organisatie: de bewoners en bezoekers. De bewoners zijn de mensen met dementie die op onze locatie wonen. De bezoekers zijn mensen met dementie die dagelijks naar de dag-beleving komen. Faciliterend aan onze bezoekers en bewoners staan onze verbinders en coaches. Coaches zijn onze collega’s die zich dagelijks bezighouden met de bezoekers en bewoners. Onze verbinders zijn collega’s die de kwaliteit van zorg, welzijn, belevingen en activiteiten coördineren. De belangrijkste boodschap voor onze verbinders en coaches is dat zij altijd luisteren naar de behoeften en belangen van de mensen met dementie, maar ook naar de wensen van hun naasten. Bij De Gelukshoeve streven we ernaar om altijd het gevoel van thuis te creëren. Bij ons hoeven naasten niet te bellen als ze op de koffie willen komen. Loop vooral gezellig binnen, dat is wat wij hen altijd meegeven. Het gaat erom dat de mensen met dementie centraal staan en dat zij kunnen doen waar ze gelukkig van worden. ”
Inspelen op het maatschappelijke vraagstuk
De vergrijzing in Nederland neemt toe en zo ook het aantal mensen met dementie. Een maatschappelijk vraagstuk wat de nodige aandacht verdiend. Een vraagstuk waar Peter en Judith bij de oprichting van De Gelukshoeve ook zeker veel aandacht aan hebben besteed. Peter: “Er is een enorme behoefte aan woonruimte voor deze doelgroep. Daarom proberen wij op verschillende manieren te kijken naar oplossingen.” “Zo hebben wij aan de start gelijk contact gezocht met omliggende zorgverleners”, vertelt Judith. “Door de omgeving erbij te betrekken proberen we het samen te doen. We proberen niet alleen omliggende zorginstanties bij ons initiatief te betrekken, maar ook omwonenden. Zo gaan we samen met onze bezoekers en bewoners naar de lokale markt of het terras.”
Met de kleinere budgetten voor zorginitiatieven weet ook Peter dat het steeds lastiger wordt om kleinschalige zorgboerderijen op te starten. Toch gelooft hij erin dat het kan. Ook in de toekomst. Peter: “Door de organisatie op een slimme bedrijfsmatige manier weg te zetten, geloof ik erin dat het initiatief zeer toekomstbestendig is. Zo kijken wij naar de mogelijkheden die we hebben met het beschikbare budget. Onze coaches krijgen bijvoorbeeld de ruimte om alle werkzaamheden binnen hun bevoegdheid uit te voeren. Zo zet je hen multifunctioneel in. Daarnaast gaan we ook bewust met onze ruimte en de inrichting om. Zo zijn bijvoorbeeld onze stoelen en eettafel tweedehands. Net zoals thuis.”
Toekomstvisie: investeren in de mensen met dementie en maatschappij
Peter en Judith hopen begin deze zomer hun eerste bewoners te kunnen huisvesten in de verbouwde Gelukshoeve. De locatie wordt nu al gebruikt om dagelijks de bezoekers van de dag-beleving te ontvangen. Dit ontvangst gebeurt zeven dagen per week, van 11:00 tot 19:00 uur. Het initiatief heeft na een lange adem zijn verdiende uitwerking gekregen. Judith: “We ontvangen veel enthousiaste reacties van mantelzorgers, buurtgenoten en professionals. In de toekomst willen we zeker kijken wat mogelijk is. Zo worden we al benaderd door kinderen van mensen met dementie die graag met ons willen samenwerken in een constructie dat vader en moeder kunnen blijven wonen waar zij nu wonen.”
Peter: “Het draait er vooral om dat we met z’n allen gaan kijken naar de mogelijkheden die er zijn. Op onze eigen manier zorgdragen voor mensen met dementie en zo een steentje bijdragen aan het maatschappelijk probleem. Dat is waar wij gelukkig van worden.”
