Stichting Spoedeisende Hulp bij Kinderen (SHK) heeft een grote invloed gehad op de werkwijze tijdens spoedeisende hulp bij kinderen in Nederland. De stichting introduceerde 25 jaar geleden specialistische cursussen voor kinderreanimatie. Met gemiddeld 1800 cursisten per jaar is de vraag naar de cursussen nauwelijks bij te benen. Hun 25-jarig jubileum hebben ze mede te danken aan de grote toewijding van hun vrijwillige instructeurs uit het werkveld. Medeoprichter Nigel Turner, Manager Laura van der Have en kinderchirurg Roel Bakx vertellen trots over de impact van de cursussen op de spoedeisende hulp bij kinderen in Nederland.
In 1996 introduceerde Nigel Turner, medeoprichter en medisch directeur van de stichting, de cursus Advanced Paediatric Life Support (APLS) in Nederland. Een driedaagse cursus kinderreanimatie, bedoeld voor specialisten die leidinggeven aan de behandeling van ernstig zieke of zwaargewonde kinderen. De introductie van de cursus veranderde hoe we in Nederland naar spoedeisende hulp bij kinderen kijken. Nigel vertelt: “In Nederland was de spoedeisende hulp voor ernstig zieke of gewonde kinderen niet overal even goed georganiseerd. Het hing af van het ziekenhuis waar je terecht kwam. Toen ik de APLS-cursus in Engeland volgde, dacht ik: ‘dit is geweldig, dit moet ook naar Nederland!’.” In 1998, twee jaar na de oprichting, begon de stichting met de eerste APLS-cursus.
“We willen structureel de opvang van het vitale kind verbeteren.”
Het belang van de cursus voor de zorg in Nederland
SHK introduceert de ABC-methode: een heldere aanpak die stap voor stap gaat van de luchtwegen tot het hart. Kinderchirurg Roel Bakx volgde de APLS-cursus in 2006. Sindsdien is hij actief als instructeur en heeft hij een rol binnen het bestuur. “Wat de APLS-cursus zo sterk maakt, is dat het iedereen dezelfde ’taal’ laat spreken”, vertelt Roel. “Of je nu chirurg of verpleegkundige bent, je begrijpt elkaar wanneer een kind in nood is. De situaties zijn al stressvol met weinig tijd. Deze structuur verhoogt de kwaliteit van de zorg.”
De ABC-methode zit tegenwoordig in het curriculum van de opleidingen en voor kinderartsen en -chirurgen is het verplicht om de APLS-cursus te volgen. “Tijdens hun opleiding leren artsen en chirurgen over spoedeisende hulp bij kinderen, maar het blijft vaak aan de oppervlakte. De diepgang ontbreekt”, vertelt Roel. “Op individueel ziekenhuisniveau is het ook lastig om dit hoge niveau van training te bereiken, daarom bieden wij het aan in een intensieve cursusvorm. Deelnemers komen vaak wat gespannen binnen, maar na drie dagen vertrekken ze ontzettend zelfverzekerd.”
Nigel voegt toe: “Bij veel cursussen leer je voornamelijk de theorie. Onze kracht is dat we alles terugbrengen naar de handelingen die je daadwerkelijk in de praktijk verricht. Dit aan de hand van realistische scenario’s. We hanteren kleine groepen voor maximale impact: een verhouding van 1 op 2 of 1 op 3, wat zorgt voor intensieve training. Die ervaring die cursisten opdoen tijdens de cursus zie je duidelijk terug op de werkvloer. We willen niet alleen mensen vertellen hoe het moet, we willen structureel de opvang van het vitale kind verbeteren.”
APLS-cursus bij SHK.
Vrijwillige enthousiaste instructeurs uit het werkveld
De stichting heeft inmiddels haar aanbod uitgebreid naar negen verschillende cursussen. Deze behandelen onderwerpen zoals reanimatie bij kinderen, zorg bij de geboorte en situaties die zich voordoen voor of tijdens het transport van een kind naar het ziekenhuis. Sinds 2008 geven ze ook een specifieke cursus gericht op het tijdig signaleren en aanpakken van kindermishandeling. “Voor onze cursussen selecteren we experts met specifieke kennis, zoals een kinderchirurg die gespecialiseerd is in trauma’s. Na hun selectie trainen we hen verder om vaardige docenten te worden. Dat is uniek aan onze aanpak”, vertelt Nigel.
Laura benadrukt de betrokkenheid van de instructeurs: “Hoewel ze een bescheiden vergoeding krijgen, worden ze gedreven door hun liefde voor het vak. Het zegt veel dat sommigen teleurgesteld zijn als ze niet als instructeur worden geselecteerd.” Over de financiën van de stichting voegt ze toe: “Ondanks dat de stichting geen winstoogmerk heeft, blijven financiën van groot belang. We werken nauw samen met De Beer Accountants & Belastingadviseurs om alles financieel in balans te houden. Hun toezichthoudende rol waarborgt dat we volgens de regelgeving handelen, vooral wat betreft de vergoedingen voor vrijwilligers. Een waardevolle en langlopende samenwerking.”
Cursus kinderreanimatie bij SHK.
Pilot bij OLVG Amsterdam: trainen op locatie
Het 25-jarig bestaan is een bijzondere mijlpaal waar ze trots op zijn. “Om eerlijk te zijn, had ik nooit gedacht dat we zo ver zouden komen, vooral gezien onze unieke structuur met vrijwilligers”, vertelt Laura. “Het Jubileumcongres in juni 2023 trok ontzettend veel belangstelling en was een groot succes. Er waren uiteindelijk veel meer bezoekers dan we hadden verwacht.” Ze vervolgt met een lach: “We waren verrast dat zoveel sprekers, uit pure enthousiasme en in ruil voor een boekenbon, wilden spreken op ons evenement.”
SHK heeft de ambitie om de trainingen nóg dichter bij de werkplek te brengen. Nigel vertelt: “We willen meer training geven op de afdeling spoedeisende hulp (SEH) in ziekenhuizen. Ondanks dat de cursisten veel leren tijdens de cursus, is het een samengesteld team van verschillende artsen en chirurgen. In de praktijk werken zij natuurlijk niet met elkaar samen. Op de spoedeisende hulp trainen we teams die ook daadwerkelijk samenwerken. De eerste pilot vindt in november plaats op de spoedeisende hulp van het OLVG Amsterdam. Hier gaan we echte simulaties draaien in de shockroom van de spoedeisende hulp. We denken dat op deze manier de cursus nog meer effect heeft en dat ook organisatorische knelpunten aan het licht komen.”
Laura voegt nog toe: “Het team van OLVG Amsterdam is zeer gemotiveerd en neemt zelf het initiatief. We hopen en verwachten dat na deze proef andere ziekenhuizen zullen volgen.”
